Veel landen in Zuidoost-Azië moesten zich jarenlang verzetten tegen buitenlandse en vaak westerse overheersers. Maar weinig landen hebben het in dit opzicht zo zwaar gehad als Vietnam. Maar liefst duizend jaar hadden de Chinezen het hier voor het zeggen tot dat ze in de tiende eeuw uit het land werden verdreven. Na eeuwen lang nieuwe overnamepogingen te hebben verijdeld, viel Vietnam in 1858 in handen van Spaanse kolonisten. Zij werden opgevolgd door de Fransen en de Britten.
Enkele jaren na de Tweede Wereldoorlog besloten de Amerikanen Vietnam te 'bevrijden van het communisme'. Met alle gevolgen van dien. Wie herinnert zich bijvoorbeeld niet de dramatische zwart-wit foto van het naakte meisje dat moet rennen voor de Amerikaanse napalmbommen?
Indochina
In de loop van de negentiende eeuw bezetten de Fransen de landen Laos, Cambodja en Vietnam. Ze noemden het gebied Indochina. De Vietnamezen accepteerden de Franse overheersing noodgedwongen, maar door de jaren heen ontstonden er een aantal nationalistische groepen. In diezelfde periode won Ho Chi Min aan populariteit. De beroemde revolutionaire politicus studeerde in Parijs en was daar zelfs medeoprichter van de Franse communistische partij.
In 1945 vielen de Japanners Indochina binnen, ook al hadden ze een pact met Frankrijk om dat niet te doen. Toen Japan de oorlog verloor, had Frankrijk niet voldoende middelen om het Indochina opnieuw op te eisen. De Chinezen zagen na al die jaren eindelijk hun kans en bezetten het noorden van Vietnam. De Britten zaten ondertussen in het zuiden.
De Fransen wisten enkele steden te heroveren, maar de Vietmihn (Vietnamese nationalisten) waren niet van plan het land opnieuw af te staan. Het verzet was zo groot dat de Fransen hulp vroegen aan de Verenigde Staten om de rebellen in toom te houden.
In 1954 begingen de Fransen een enorme fout door de noordelijke stad Dien Bien Phu te bezetten. Nog geen twee maanden later valt de Vietmihn binnen en roeit het totale leger in Dien Bien Phu uit. De verliezen aan Franse zijde waren lang niet zo groot als die bij de Vietmihn. Toch besluit de Franse regering haar manschappen terug te trekken uit het voormalige Indochina.
Ngo Dinh Diem
In de zomer van 1954 tekenden zowel Frankrijk als Vietnam het vredescontract van Genève. Vietnam werd op aanraden van de Verenigde Staten verdeeld in twee aparte staten. Het noordelijk gedeelte werd communistisch met Ho Chi Minh als leider en kende grote invloeden van China en Rusland. Het zuiden kwam tijdelijk onder leiding te staan van de laatste keizer Bao Dai.
Deze keizer sympathiseerde zich met meerdere groepen, zowel met de Japanners als de Vietmihn en zelfs met de Fransen. Met het vredescontract kregen de Fransen de kans om het zuidelijk gedeelte rustig te verlaten. De bedoeling was dat de scheiding maar twee jaar zou duren, tot de volgende verkiezingen.
De kersverse premier van Zuid-Vietnam, Ngo Dinh Diem bleek tegen het Verdrag van Genève te zijn. Ngo Dinh Diem was erg anti-communistisch en zag liever dat de noordelijke regering aftrad. Hij riep een referendum uit waarin de bevolking moet kiezen tussen hem of Bao Dai. Het referendum verloopt niet al te eerlijk waardoor Ngo Dinh Diem wint en Bao Dai het land verlaat.
Ngo Dinh Diem vond meteen een bondgenoot in de erg anti-communistische Verenigde Staten. Diem verklaarde vrijwel direct na zijn aanstelling dat Noord-Vietnam een gevaar is voor de nieuwe Zuid-Vietnamese Republiek. Hij verwachtte een gewelddadige inval. Met hulp van de Amerikaanse CIA liet hij duizenden tegenstanders opsporen. Communisten of mensen waarvan gedacht werd dat ze communistische sympathieën hadden. Ze werden opgepakt en zonder proces in de gevangenis gezet.
Aanslagen in Zuid-Vietnam volgden, maar daar hadden de Noord-Vietnamezen vaak niets mee te maken.
Sommige Zuid-Vietnamezen voelden zich onderdrukt bij deze nieuwe regering en pleegden aanslagen op de geheime politie en het leger. De rebellen waren over het algemeen monniken (Diem was erg katholiek), studenten en intellectuelen. Maar ook al kwam het verzet dus van eigen burgers, toch gebruikte Ngo Dihn Diem iedere aanslag als een reden om Noord-Vietnam aan te vallen. En al die tijd had hij het machtige Amerika als bondgenoot.
De Vietcong
Noord-Vietnam besloot na mislukte pogingen tot overleg in de tegenaanval te gaan. In december 1960 werd er een nieuw nationaal front opgericht. Een soort front dat ook gebruikt werd om destijds de Fransen het land uit te krijgen. Het National Liberation Front (NLF) bestond uit zowel communisten als niet-communisten en had aanhangers in zowel het zuiden als het noorden van het land. Hun doel was Ngo Dihn Diem afzetten en het land weer te verenigen. Maar volgens de Verenigde Staten was het NLF louter communistisch wat hun de spotnaam Vietcong opleverde.
De regering van Ngo Dinh Diem werd steeds impopulairder. In de zomer van 1963 braken in het zuiden heftige rellen uit als blijkt dat de broer van de leider boeddhistische tempels had laten vernietigen. De rellen waren zo heftig dat de Amerikaanse regering instemt met een coup. Diem en zijn broer werden gevangen genomen en vermoord. Drie weken later wordt de Amerikaanse president Kennedy op straat doodgeschoten.
Goodbye Saigon
De oorlog in Vietnam had op dat moment haar hoogtepunt nog lang niet bereikt en werd steeds grimmiger en gevaarlijker. De gevechten breidden zich uit tot over de grenzen van Cambodja en Laos. Ook andere landen gingen zich bemoeien met de oorlog. Zo kregen de VS-troepen hulp van Australië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Korea, de Filipijnen en Thailand. In december 1972 gaf president Nixon de opdracht tot de gruwelijke bombardementen in Hanoi en Haiphong.
Zowel de Amerikaanse burgers als de internationale gemeenschap zetten Nixon onder druk het geweld te stoppen. De wereld was ondertussen op de hoogte van de zinloze oorlog in Vietnam dankzij verschrikkelijke foto's van journalisten en de verhalen van teruggekeerde militairen. Nixon gaf toe en de Zuid-Vietnamese regering uiteindelijk ook. In januari 1973 werd het Parijse vredescontract getekend. Na bijna twintig jaar oorlog onder leiding van drie Amerikaanse presidenten trekken de Amerikaanse troepen verslagen weg uit Vietnam.
Lange weg naar vrede
Toen de Amerikaanse troepen zich terugtrokken uit Vietnam, was de burgeroorlog nog steeds in volle gang. De Zuid-Vietnamezen vochten verder zonder hulp van de Amerikanen. Tot in 1975 de tanks van Noord-Vietnam Saigon binnenrollen. Het noorden wint de oorlog en sinds die dag is Vietnam weer verenigd onder een communistische regering. Dit blijkt al direct de eerste dag als Saigon wordt omgedoopt tot 'Ho Chi Minh City'.
Niet dat de onrust daarmee was opgelost. Want op dat moment stonden de legers van de Rode Khmer in Cambodja al klaar om hun slag te slaan. En zelfs China deed nog maar eens een poging om het noorden in handen te krijgen. Vietnam, totaal verzwakt van al dat oorlogvoeren, kreeg uiteindelijk hulp van de Verenigde Naties.
Sinds 1989 mag Vietnam zich eindelijk vrij noemen. De toekomst ziet er voor het eerst in bijna anderhalve eeuw veelbelovend uit. De relatie met landen als de Verenigde Staten en China zijn hersteld en momenteel heeft de Vietnamese economie zelfs weer een behoorlijke boost gekregen. Het land is duidelijk rijker dan buurlanden Laos en Cambodja en het toerisme komt goed op gang.
De afgelegen stad Dien Bien Phu is sinds jaren een ware toeristische attractie. Jaarlijks komen hier ontelbaar veel Franse toeristen om een bezoek te brengen aan het museum, de oude bunkers en het herdenkingsteken voor de Franse slachtoffers.
