Tijdens je reis door Myanmar is het natuurlijk hartstikke leuk om authentieke spulletjes te kopen die je kunt meenemen voor het thuisfront. Zo heb je een tastbare herinnering aan hoe mooi het was. Helaas zijn sommige souvenirs alleen niet zo onschuldig. Een groot deel van de souvenirs wordt namelijk gemaakt van bedreigde planten of dieren.
Niets is zo bijzonder aan Myanmar als haar ongerepte natuur en biodiversiteit, maar door het kopen van slechts één schelp, stukje koraal of ivoor draag je bij aan de vernietiging van hetgeen waar je juist voor kwam. Want je bent niet de enige; de verwachtingen zijn dat in het jaar 2030 maar liefst twintig procent van alle dier- en plantensoorten is uitgestorven als gevolg van stropersactiviteiten die de toeristische sector van souvenirs voorzien.
Denk daarom heel goed na voor je een souvenir koopt. Op deze manier bewijs je niet alleen de natuur, maar ook jezelf een dienst. Deze foute souvenirs zijn namelijk ook illegaal, en het is niet toegestaan om deze in Nederland in te voeren. Elk jaar zijn er weer reizigers die hun souvenirs bij de douane moeten inleveren. Maar dat niet alleen: je maakt ook kans op een fikse geldboete en in sommige gevallen zelfs een gevangenisstraf die kan oplopen tot zeven jaar!
Maar wat zijn nu goede en foute souvenirs? Veel illegale souvenirs worden gewoon in het openbaar aangeboden, dus je moet het maar net weten. Daarom hier een overzichtje van de bedreigde planten en dieren in Myanmar en de foute souvenirs die je kan tegenkomen.
Koralen
Koralen leven in de warme zeeën rond Afrika, Azië, Oceanie, de Caraïben en Midden- en Zuid Amerika. Ze kunnen allerlei verschillende kleuren hebben en ook hun vorm kan variëren van hoorntjes, takken, hersenen en waaiers. Vooral harde koralen worden vaak als souvenir verkocht. In sommige gevallen gaat het om hele stukken koraal. Meestal is het verwerkt tot sieraden als kettingen, armbanden en oorhangers.
Grote schelpen
Bepaalde bijzondere en grote schelpen zijn heel zeldzaam. Een voorbeeld van een hele bijzondere en bedreigde schelpensoort is de doopvontschelp. Deze soort wordt onbewerkt verkocht, of verwerkt tot asbak, lamp of andere producten. Ook hun vlees is populair.
Olifanten
De olifant is leverancier voor een groot aantal souvenirs. Ivoor, afkomstig van de slagtanden van de olifanten is het bekendste product. Dit wordt verwerkt tot onder andere sieraden, beeldjes en stempels. Ook producten die gemaakt zijn van de huid en poten van olifanten worden verhandeld. Ivoor kan ook van andere dieren afkomstig zijn, zoals neushoorns, walrussen of nijlpaarden.
Neushoorns
Van de vijf soorten neushoorns op aarde leven er drie in Azië. Vanaf het begin van de twintigste eeuw is er altijd veel op de dieren gejaagd, waardoor hun aantal enorm gedaald is. De hoorn van de neushoorn wordt vaak verwerkt als souvenir vanwege het ivoor, maar ook in traditionele medicijnen.
Schildpadden
De zeeën van Myanmar zijn een geliefd leefgebied van zeeschildpadden. Van deze dieren wordt het schild vaak verkocht als wanddecoratie of het wordt verwerkt tot bijvoorbeeld doosjes, muziekinstrumenten, brilmonturen, blaasbalgjes, sieraden, haarkammen en pennenbakjes. Ook opgezette zeeschildpadden worden als souvenir aangeboden. Hun vlees en hun eieren worden eveneens verhandeld.
Grote katten
Wilde en grote katten zoals tijgers, panters en luipaarden zijn bedreigde dieren. De kans om een tijger in het wild tegen te komen is nihil. Helaas kom je ze als souvenir een stuk makkelijker tegen. Je kunt hun huiden los tegenkomen, of verwerkt in allerlei modeartikelen zoals jassen, tassen, schoenen, riemen en hoeden. Ook de klauwen en tanden worden verwerkt tot sieraden en hangers. Sommige traditionele medicijnen zijn ook gemaakt van deze grote katten; bijvoorbeeld tijgerpleisters of luipaardpleisters.
Vlinders
Er leven een aantal hele zeldzame en bedreigde vlindersoorten in Myanmar. Deze exotische dieren worden helaas vaak als souvenir aangeboden. Je kunt ze opgezet tegenkomen in lijstjes, of levend. Een groot deel van de vlinders die aangeboden worden is bedreigd.
Beren
In Myanmar leven de Maleise beer en de Aziatische zwarte beer. De toekomst van deze berensoorten wordt echter bedreigd. Dit komt onder andere door de vernietiging van hun leefgebieden door houtkap, milieuverontreiniging en een steeds grotere druk op grond door landbouw en verstedelijking. Daarnaast worden de tanden van deze alleseters veelal verwerkt in tassen, riemen, sieraden of andere souvenirs.
Reptielen
Een groot deel van alle soorten slangen, krokodillen, hagedissen, varanen en kameleons in Myanmar is bedreigd. De handel in deze reptielen speelt daarbij een grote rol. De huid kan los verkocht worden, maar meestal is het verwerkt tot laarzen, portefeuilles, tassen, riemen, andere kledingsstukken of sieraden. Soms kom je opgezette reptielen tegen die als souvenir worden aangeboden. Van krokodillen worden vaak ook het vlees en de klauwen verkocht.
Papegaaien
Papegaaien zijn prachtige vogels, die in vele soorten, kleuren en maten bestaan. Papegaaien en andere bedreigde vogels zijn beschermde vogelsoorten. Desondanks worden veel producten van deze vogels verhandeld. Ze kunnen zowel levend als opgezet aangeboden worden. Hun veren zijn in allerlei souvenirs terug te vinden; zoals pennen, traditionele muziekinstrumenten of in hoofdtooien. Deze veren zouden afkomstig kunnen zijn van vogels die ze op een natuurlijke manier zijn kwijt geraakt. In de praktijk kun je er echter van uit gaan dat vele vogels voor hun veren gevangen worden. Naast papegaaien begeven ook vele soorten roofvogels en kaketoes zich in een kritieke numerieke toestand.
Wat mag wel?
Zie je op een markt een leuk beeldje, een sieraad of een geweldige tas. Bedenk dat eerst even waar het van gemaakt is, en of je het dan nog steeds graag wilt.
Wil je toch iets leuks mee naar huis nemen? Dat kan, er zijn genoeg leuk spulletjes waar je niemand mee kwaad doet. Bekende souvenirs zijn bijvoorbeeld maskers, houtsnijwerk, zilver, of souvenirs gemaakt van aardewerk, brons of porselein. Je draagt dan zelfs bij aan de lokale economie. Het is wel belangrijk om er op te letten of het product in de regio gemaakt is. Een tas met het label 'made in Hong Kong' kun je misschien beter laten staan.
Als je twijfelt of een souvenir goed of fout is: Koop het dan niet! Een herinnering aan een fantastische vakantie en jouw positieve bijdrage aan een mooi en gezond Myanmar is waardevoller dan een souvenir wat op den duur in de schoenendoos verdwijnt.
